Wyjątki od obowiązku uzyskania zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów

Poniższy tekst pochodzi z e-booka: #JAK USUNĄĆ DRZEWA LUB KRZEWY. PORADNIK PRAWNY.

Zakup całości możliwy tutaj: 
JAK USUNĄĆ DRZEWA LUB KRZEWY. PORADNIK PRAWNY.

Przepis art. 83 f u.o.p. zawiera cały szereg wyjątków od zasady konieczności uzyskania zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów. Wyjątki te dotyczą zarówno sytuacji gdy związanych z rozmiarem drzewa bądź krzewu ale także miejsca, w którym rosną czy stanu w jakim się znajdują.
Pierwszy z wyjątków dotyczy sytuacji gdy krzew albo krzewy rosną w skupisku o powierzchni do 25 m². Ustalając powierzchnię zajętą przez krzewy należy mieć na względzie art. 85 ust. 4 u.o.p. który stanowi, że za wielkość powierzchni pokrytej krzewami przyjmuje się wielkość powierzchni rzutu poziomego krzewu. Kolejny wyjątek ma miejsce w przypadku krzewów na terenach pokrytych roślinnością pełniącą funkcje ozdobne, urządzoną pod względem rozmieszczenia i doboru gatunków posadzonych roślin, z wyłączeniem krzewów w pasie drogowym drogi publicznej, na terenie nieruchomości lub jej części wpisanej do rejestru zabytków oraz na terenach zieleni. Jak wynika z tego przepisu, istotne dla zastosowania wyjątku od obowiązku uzyskania zezwolenia, jest ustalenie czy krzewy te pełnią funkcję ozdobne, a ich posadowienie jest dziełem człowieka, wykonanym właśnie w celach ozdobnych. Wyjątek ten nie będzie miał zastosowania do krzewów rosnących w pasie drogi publicznej i nieruchomości bądź jej części wpisanej do rejestru zabytków.
Zezwolenie nie jest wymagane także w przypadku drzew, których obwód pnia na wysokości 5 cm nie przekracza: a) 80 cm - w przypadku topoli, wierzb, klonu jesionolistnego oraz klonu srebrzystego, b) 65 cm - w przypadku kasztanowca zwyczajnego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego, c) 50 cm - w przypadku pozostałych gatunków drzew.
Kolejne dwa wyjątki w praktyce przysparzają najwięcej problemów interpretacyjnych. Jak wynika z art. 83f ust. 1 pkt 3a u.o.p. przepisów o obowiązku uzyskania zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu, nie stosuje się do drzew lub krzewów, które rosną na nieruchomościach stanowiących własność osób fizycznych i są usuwane na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Warunkiem zastosowanie tego wyjątku jest, po pierwsze to aby rośliny rosły na nieruchomości będącej własnością osób fizycznych, po drugie aby ich usunięcie nie było dokonywane na cele związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku 26 maja 2021 r., sygn. akt III OSK 524/21, stwierdził: „Związanie dopuszczalności wycinki drzew na prywatnej nieruchomości, bez konieczności uprzedniego uzyskania zezwolenia, z celem, na jaki wycinka jest dokonywana, przesądza o tym, że norma art. 83f ust. 1 pkt 3a u.o.p. adresowana jest zarówno do tych osób fizycznych, które prowadzą działalność gospodarczą, jak i do tych, które taką działalność zamierzają rozpocząć.”

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z 28 lutego 2020 r., sygn. akt II SA/Gl 1576/19, stwierdził: „Przewidziana w art. 83f ust. 3a i n.u.o.p. procedura jest wyjątkiem od zasady uzyskiwania pozwolenia na usunięcie drzewa i dotyczy tylko pewnej kategorii posiadaczy nieruchomości, a mianowicie ich właścicieli. Zatem nie będzie ona mogła być stosowana w przypadku wieczystych użytkowników.”

Z kolei zgodnie z art. 83 ust. 1 pkt 3b u.o.p. przepisów o konieczności uzyskania zezwolenia nie stosuje się drzew lub krzewów usuwanych w celu przywrócenia gruntów nieużytkowanych do użytkowania rolniczego. W pierwszej kolejności należy zdefiniować pojęcie gruntu rolnego. Jak wynika z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 3 lutego 1995 roku o ochronie gruntów rolnych i leśnych (dalej: u.o.g.r.l.)[1] gruntami rolnymi, w rozumieniu ustawy, są grunty: 1) określone w ewidencji gruntów jako użytki rolne; 2) pod stawami rybnymi i innymi zbiornikami wodnymi, służącymi wyłącznie dla potrzeb rolnictwa; 3) pod wchodzącymi w skład gospodarstw rolnych budynkami mieszkalnymi oraz innymi budynkami i urządzeniami służącymi wyłącznie produkcji rolniczej oraz przetwórstwu rolno-spożywczemu; 3a) pod budynkami, budowlami i urządzeniami wchodzące w skład biogazowni rolniczej spełniającej warunki określone w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 13 lipca 2023 r. o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie biogazowni rolniczych, a także ich funkcjonowaniu (Dz. U. poz. 1597), a także grunty położone między tymi budynkami, budowlami i urządzeniami lub w bezpośrednim ich sąsiedztwie, tworzące zorganizowaną całość gospodarczą, w tym zajęte pod dojazdy, place składowe, postojowe i manewrowe, śmietniki, miejsca magazynowania odpadów i ogrodzenia, o ile ich łączna powierzchnia nie jest większa niż 1 ha i wchodzą one w skład gospodarstwa rolnego; 4) pod budynkami i urządzeniami służącymi bezpośrednio do produkcji rolniczej uznanej za dział specjalny, stosownie do przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych i podatku dochodowym od osób prawnych; 5) parków wiejskich oraz pod zadrzewieniami i zakrzewieniami śródpolnymi, w tym również pod pasami przeciwwietrznymi i urządzeniami przeciwerozyjnymi; 6) rodzinnych ogrodów działkowych i ogrodów botanicznych; 7) pod urządzeniami: melioracji wodnych, przeciwpowodziowych i przeciwpożarowych, zaopatrzenia rolnictwa w wodę, kanalizacji oraz utylizacji ścieków i odpadów dla potrzeb rolnictwa i mieszkańców wsi; 8) zrekultywowane dla potrzeb rolnictwa; 9) torfowisk i oczek wodnych; 10) pod drogami dojazdowymi do gruntów rolnych.
To powyższa definicja gruntu rolnego będzie determinowała możliwość zastosowania wyjątku od konieczności uzyskania zezwolenia.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z dnia 3 marca 2021 roku, sygn. akt II SA/Kr 931/19 stwierdził: „Każdy posiadacz nieruchomości rolnej powinien podejmować w pierwszej kolejności działania zmierzające do utrzymania jej we właściwym stanie, którego standardem jest sposób zagospodarowania nieruchomości wynikający z ewidencji gruntów. Dlatego też podmiot władający nieruchomością rolną zobowiązany jest do podejmowania działań mających na celu jej utrzymanie we właściwym stanie zagospodarowania lub przywrócenia takiego stanu. Jednym z takich działań może być usuwanie drzew kolidujących z działalnością rolniczą.”

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w wyroku z dnia 21 lipca 2021 roku, sygn. akt II SA/Rz 653/21 stwierdził: „Jeżeli właściciel gruntu rolnego oświadcza, że usuwa drzewa w trybie art. 83f ust. 1 pkt 3b u.o.p., wskazując przy tym sposób zagospodarowania gruntu dotychczas nieużytkowanego, to organ powinien wszczęte postępowanie w sprawie nałożenia kary administracyjnej odpowiednio umorzyć. Przywrócenie nieużytkowanego gruntu rolnego do użytkowania rolniczego wcale nie musi być bowiem jednoznaczne z obowiązkiem natychmiastowego jego wykorzystania. Aby jednak skorzystać ze zwolnienia z obowiązku uzyskania zezwolenia na usunięcie drzew grunt rolny po usunięciu drzew i pni powinien nadawać się do rolniczego wykorzystania.”

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 6 lutego 2020 roku, sygn. akt II SA/Po 807/19 stwierdził: „Skoro właściciel nieruchomości planujący usunąć z niej drzewa, chce skorzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 83f ust. 1 pkt 3b u.o.p., to winien wykazać, iż wycinka drzew lub krzewów prowadzona jest w celu przywrócenia gruntów nieużytkowanych do użytkowania rolniczego, a nie przerzucać na organ ciężar dowodu, że nie taki jest cel usunięcia drzew i krzewów.”

Odstępstwo od obowiązku uzyskania zezwolenia dotyczy także drzew lub krzewów na plantacjach lub w lasach w rozumieniu ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach (dalej: u.o.l.).[2] Zgodnie z tę ustawą lasem jest grunt:

1) o zwartej powierzchni co najmniej 0,10 ha, pokryty roślinnością leśną (uprawami leśnymi) - drzewami i krzewami oraz runem leśnym - lub przejściowo jej pozbawiony:

a) przeznaczony do produkcji leśnej lub

b) stanowiący rezerwat przyrody lub wchodzący w skład parku narodowego albo

c) wpisany do rejestru zabytków;

2) związany z gospodarką leśną, zajęty pod wykorzystywane dla potrzeb gospodarki leśnej: budynki i budowle, urządzenia melioracji wodnych, linie podziału przestrzennego lasu, drogi leśne, tereny pod liniami energetycznymi, szkółki leśne, miejsca składowania drewna, a także wykorzystywany na parkingi leśne i urządzenia turystyczne. Definicja plantacji znajduje się natomiast w u.o.p. i zgodnie z przepisem art. 5 pkt 27a plantacja to uprawa drzew lub krzewów o zwartej powierzchni co najmniej 0,1 ha, założona w celu produkcyjnym.

Czy na usunięcie suchych drzew na działce Lasów Państwowych potrzebne jest uzyskanie decyzji na wycinkę ?

W tym przypadku decydujące znaczenie ma to czy działka ta jest lasem. Zgodnie bowiem z art. 83f ust. 1 pkt 4 u.o.p. zezwolenie nie jest wymagane w przypadku drzew lub krzewów na plantacjach lub w lasach w rozumieniu ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach. Jeżeli zatem działka z której ma być usuwane drzewo jest lasem, nie wymaga zezwolenia. Jeżeli stanowi własność Lasów Państwowych ale lasem nie jest konieczne jest uzyskanie zezwolenia.

Nie ma także obowiązku uzyskania zezwolenia w przypadku usuwania drzew lub krzewów owocowych pod warunkiem, że nie rosną one na terenie nieruchomości lub jej części wpisanej do rejestru zabytków lub na terenach zieleni. Ustawa nie zawiera definicji drzewa lub krzewu owocowego. Przyjmuje się jednak, że drzewo lub krzew owocowy to takie, które rodzą owoce nadające się do spożycia. W przypadku wątpliwości powinien decydować cel, dla którego zostały one zasadzone. Nie powinno mieć znaczenia czy drzewo lub krzew są zdrowe, a także czy owocują.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 6 lutego 2020 roku, sygn. akt II SA/Po 807/19 stwierdził:

„Skoro przepisy u.o.p. wyłączają z obowiązku uzyskania zezwolenia (lub dokonania zgłoszenia) "drzewa owocowe", to należy uznać za takowe wszystkie drzewa tak kwalifikowane zgodnie ze systematyką i powszechnym rozumieniem tego pojęcia. Przepis art. 83f ust. 1 pkt 5 u.o.p. nie uzależnia jego zastosowania od ustalenia, czy dane drzewo lub krzew owocowy został zasadzony celowo, czy owocuje, czy jest zdrowe itp.”

Czy drzewo owocowe mirabelka rosnąca na działce gminy wymaga zezwolenia (decyzji) na usunięcie czy nie wymaga ?

Zgodnie z art. 83e ust. 1 pkt 5 zezwolenie nie jest wymagane w przypadku drzew lub krzewów owocowych, o ile nie rosną terenie nieruchomości lub jej części wpisanej do rejestru zabytków lub na terenach zieleni. Przyjmuje się jednak, że drzewo lub krzew owocowy to takie, które rodzą owoce nadające się do spożycia. Należy zatem uznać, że mirabelka jest drzewem owocowym.

W opisanym przypadku należy mieć na względzie treść art. 90 u.o.p. który stanowi, że czynności, o których mowa w art. 83-89, w zakresie, w jakim są one wykonywane przez wójta, burmistrza albo prezydenta miasta,
w odniesieniu do nieruchomości będących własnością gminy - z wyjątkiem nieruchomości będących w użytkowaniu wieczystym innego podmiotu - wykonuje starosta. W tym przypadku organem właściwym do wydania zezwolenia będzie zatem starosta.

Kolejne wyłączenie z obowiązku uzyskania zezwolenia dotyczy drzew lub krzewów usuwanych w związku z funkcjonowaniem ogrodów botanicznych lub zoologicznych. Przepis ten dotyczy obszarów ogrodów botanicznych i zoologicznych a usuwanie drzew lub krzewów bez zezwolenia jest dopuszczalne jeżeli jest ono związane z funkcjonowaniem tych instytucji.

Kolejna grupa wyjątków dotyczy sytuacji kiedy drzewa lub krzewy mogą być usuwane bez zezwolenia jednakże podstawę ich usunięcia stanowi decyzja innego właściwego organu. I tak zezwolenie nie jest wymagane w przypadku: drzew lub krzewów usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu z obszarów położonych między linią brzegu a wałem przeciwpowodziowym lub naturalnym wysokim brzegiem, w który wbudowano trasę wału przeciwpowodziowego, z wału przeciwpowodziowego i terenu w odległości mniejszej niż 3 m od stopy wału; drzew lub krzewów, które utrudniają widoczność sygnalizatorów i pociągów, a także utrudniają eksploatację urządzeń kolejowych albo powodują tworzenie na torowiskach zasp śnieżnych, usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu; drzew lub krzewów stanowiących przeszkody lotnicze, usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu; drzew lub krzewów usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu ze względu na potrzeby związane z utrzymaniem urządzeń melioracji wodnych szczegółowych.

Kolejne dwa przypadki dotyczą drzew lub krzewów usuwanych z obszarów parku narodowego lub rezerwatu przyrody. I tak nie jest wymagane zezwolenie w przypadku: drzew lub krzewów usuwanych z obszaru parku narodowego lub rezerwatu przyrody nieobjętego ochroną krajobrazową; drzew lub krzewów usuwanych w ramach zadań wynikających z planu ochrony lub zadań ochronnych parku narodowego lub rezerwatu przyrody, planu ochrony parku krajobrazowego, albo planu zadań ochronnych lub planu ochrony dla obszaru Natura 2000.

Zezwolenie nie jest potrzebne w przypadku prowadzenia akcji ratowniczej przez jednostki ochrony przeciwpożarowej lub inne właściwe służby ustawowo powołane do niesienia pomocy osobom w stanie nagłego zagrożenia życia lub zdrowia a także
w przypadku drzew lub krzewów stanowiących złomy lub wywroty usuwanych przez:

a) jednostki ochrony przeciwpożarowej, jednostki Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, właścicieli urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 Kodeksu cywilnego, zarządców dróg, zarządców infrastruktury kolejowej, gminne lub powiatowe jednostki oczyszczania lub inne podmioty działające w tym zakresie na zlecenie gminy lub powiatu, b) inne podmioty lub osoby, po przeprowadzeniu oględzin przez organ właściwy do wydania zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu, potwierdzających, że drzewa lub krzewy stanowią złom lub wywrot. Jednakże w obu przypadkach podmioty określone w tych przepisach, w terminie 30 dni od dnia usunięcia drzewa lub krzewu, przekazują do organu właściwego do wydania zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu, informację o terminie, miejscu i przyczynie ich usunięcia oraz liczbie drzew lub powierzchni usuniętych krzewów, a także dokumentację fotograficzną przedstawiającą usunięte drzewo lub krzew. Z kolei z oględzin dokonanych przez właściwy organ, które potwierdzają, że drzewa lub krzewy stanowią wywrot, sporządza się protokół. W protokole podaje się w szczególności informację o terminie, miejscu i przyczynie usunięcia drzewa lub krzewu oraz liczbie drzew lub powierzchni usuniętych krzewów oraz dołącza się dokumentację fotograficzną przedstawiającą usunięte drzewo lub krzew.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia z dnia 20 września 2018 roku, sygn. akt II OSK 2364/16 stwierdził:

„Przepis art. 83f ust. 1 pkt 14a u.o.p. ma umożliwić niezwłoczne usunięcie powalonych drzew przez wskazane w nim służby, ale nakłada równocześnie na nie obowiązek udokumentowania tego faktu. Zupełnie odmiennie została uregulowana ta kwestia dla pozostałych podmiotów, które chcąc usunąć drzewa stanowiące wywroty i złomy, muszą poprzedzić ich usunięcie oględzinami organu właściwego do wydania zezwolenia na ich usunięcie (art. 83f ust. 1 pkt 14b).”

Wreszcie nie jest potrzebne zezwolenie w przypadku drzew lub krzewów należących do inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Unii lub do inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Polski.

Autor:
Łukasz Jaroszewski

fides@fidesconsulting.com.pl

tel. +48 884 214 543

Website created in white label responsive website builder WebWave.